KARAMANOĞULLARININ EN DAR SOKAĞI TAŞELİNDE
1- DÜNYANIN EN DAR SOKAĞI! BURAYA GİREN GERİ DÖNEMİYOR, AYNI ANDA GEÇMEK İMKÂNSIZ
Bursa'da Uludağ'ın eteklerinde bulunan Cumalıkızık, 700 yıllık tarihi mimarisi, dar sokakları, cumbalı evleri ile yerli ve yabancı turistleri hayran bırakıyor. UNESCO Dünya Miras Listesi'ne alınan Cumalıkızık'a gelenler, dünyanın en dar sokaklarından biri olarak tabir edilen Cinaralığı'nı görüp geçmeden köyden ayrılmıyor. Genişliği 80 santim olan bu yoldan yürüyenler, karşıdan biri geldiğinde aynı anda geçemeyecekleri için geri dönmek zorunda kalıyorlar.
Bursa'nın Yıldırım ilçesinde Uludağ eteklerinde yer alan Cumalıkızık, Osmanlı Devleti'nin Bursa'daki ilk yerleşim bölgelerinden biri olarak biliniyor.
700 yıllık bir geçmişe sahip olan Cumalıkızık, Osmanlı sivil mimarisinin en önemli örneklerini bugünlere ulaştırıyor. Köydeki evlerin genellikle 3 katlı olduğu, üst katlardaki pencerelerin de cumbalı veya kafesli olarak tasarlandığı görülüyor.
Evlerin beyaz, sarı, mor ve mavi renklerle boyalı olduğu dikkat çekerken, giriş kapılarındaki tokmaklar ve kulpların dövme demirden yapıldığı biliniyor. Dar, kaldırımsız ve taş döşemeli sokaklar da köyün karakteristik özellikleri arasında bulunuyor. Doğal güzelliği ile gezenleri hayran bırakan, 2014 yılında Bursa ile UNESCO Dünya Miras Listesi'ne alınan Cumalıkızık’ta, 170’e yakın tescillenmiş bina bulunuyor. Köy, yaklaşık olarak hafta içi 3 bin, hafta sonları ise 8 bin kişinin ziyaretine uğruyor.
"UZAKTAN BAKTIĞINIZDA BİR ÇIKMAZ SOKAK GİBİ GÖZÜKÜYOR"
Cumalıkızık'ta ziyaretçilerden yoğun ilgi gören yerlerden biri olan Cinaralığı Sokağı. Yaklaşık 80 santimetre genişliğindeki dünyanın en dar sokaklarından biri olarak tabir edilen sokak, bu sebeple köye ziyarete gelenlerin uğrak noktası oluyor. Farklı yönden gelenlerin aynı anda geçemediği sokakta, uzun kuyruklar oluşuyor.
Cinaralığı Sokağı'nın her gün yoğun ilgi gördüğünü söyleyen Yıldırım Belediye Başkanı Oktay Yılmaz, “Cumalıkızık köyümüzün dikkat çeken özelliklerinden bir tanesi de Cinaralığı’dır. Cinaralığı yaklaşık 80 santimetre genişliğinde. Dünyanın en dar sokaklarından bir tanesidir. İstiklal Harbi'nde Yunan askerleri köyü bastığında köylüler camiye toplanıyor ve bir yolunu bulup camiden kaçan köylüler bu Cinaralığı’ndan kaçarak kurtuluyor. Çünkü Cinaralığı uzaktan baktığınızda bir çıkmaz sokak gibi gözüküyor. Dolayısıyla buraya kimsenin giremeyeceğini düşünerek Yunan askerleri de bakma ihtiyacı bile hissetmiyor. Bu şekilde köylülerde de tüm canlarını kurtarmış oluyorlar. Cinaralığı her gün yoğun bir ilgi görüyor” dedi.
2- İŞTE TÜRKİYE'NİN EN DAR SOKAĞI
https://www.sozcu.com.tr/fransiz-cetelere-karsi-yapilmisti-iste-en-dar-sokak-wp6186673
Tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapan Hatay'da insanları hayrete düşüren bir durumla karşılaşıldı. Antakya'da Kuyulu Mahallesi'nde tarihi evler arasında bulunan 'Ali Yüce Sokağı' sadece 70 santimetre ile en dar sokak olarak ölçüldü.
Antakya ilçesine bağlı Kuyulu Mahallesi'ndeki bir sokak, uzunluğu 15 metre eni ise 70 santimetre ile İstanbul'daki 89 santimetrelik Alaylı Sokağı ve Adana'daki 150 santimetrelik 32056 Sokak'tan daha dar olarak ölçüldü. 70 santimetrelik sokak, bu özelliği ile Türkiye'nin en dar sokaklarından biri olarak görenleri hayrete düşürüyor. Mahalle sakinlerinin kestirme geçit olarak kullandıkları sokağı ilk defa görenler, önünde fotoğraf çektiriyor.
Mahalle sakinlerinden Adnan Sayın, "Bu bölgede böyle dar sokaklar çok ama en dar sokak burası. Bu bölgede 1930'lu yıllarda Fransızlar vardı ve çete savaşları vardı. Bu daracık sokaklar o zaman bizim efe askerlerimizin düşmanla savaşırken çok işine yaramıştır. Askerlerimizin o zamanlar sokaklar arasında hızlı hareket etmesi için de yapılmış dar sokaklar vardır" dedi. Sokağın başında oturan Murat Cemal, şunları söyledi: "Bu sokak iki evin arasında kalıyor ve Antakya'daki en dar sokak olarak bilinir. Şirince, Bağrıyanık ve Dutdibi Mahallesi'ni, Antakya Çarşı ve Köprübaşı'nı birbirine bağlayan yollardan biridir. Sürekli buradan gidip gelen insanlar var."
ŞAİRE İLHAM OLDU
Bu bölgenin aynı zamanda dünyanın en eski yerleşim yerlerinden biri olduğunu ifade eden Kemal Arıbaş ise, sokağın ünlü şairlere ilham olduğunu söyledi. Antakyalı şair Ali Yücenin "Antakya sokakları dar, Antakya sokakları bir kişilik, sen giderken ben gelemem Antakya sokakları dar" diye başladığı şiirine ilham olan sokağın Türkiye'nin en dar sokağı olabileceğini söyleyen Arıbaş, "Biz mahalleli olarak bu sokağı Ali Yüce Sokağı diye adlandırıyoruz. Biz yetkililerden buranın resmi anlamda Ali Yüce Sokağı olmasını da çok arzuluyoruz. Bölgede eski adı Affan, yeni adı Kuyulu olan mahallemizde ve diğer mahallelerde çok dar sokaklar, dar geçitler" diye konuştu.
"BASKINLARA KARŞI YAPILMIŞ"
Arıbaş, "Mahallemiz, dosta, düşmana her zaman birlikte mücadele azmini göstermiş ve özellikle 1910'dan 1938'e kadar Fransızlara karşı mücadele ederken burada üç dine mensup insan da aynı anda aynı yürekle ve şevkle mücadele etmiştir. Sokakların dar olmasının en büyük sebeplerinden bir tanesi, eğer bir baskına uğrarlarsa veya bir düşmana karşı koymak için evlerin bir arada olması, birbirine açılan pencerelerden kaçışı sağlama adına bir arada yapılmıştır, sokakları da öyle dardır" ifadelerini kullandı.
3- DÜNYANIN EN DAR SOKAĞI ÇORUM’DA
https://gazete.kastamonu.edu.tr/index.php/dunyanin-en-dar-sokagi/
Çorum’da dünyanın en dar sokağı olarak tanıtılan, 1,5 metre genişliği, 30 metre uzunluğundaki Tarihi Dikiciler Arastası nostaljik görünümüyle ilgi çekiyor.
Çorum’da bulunan Tarihi Dikiciler Arastası, iki kişinin yan yana zorlukla yürüyebileceği 1,5 metrelik genişliği ile dünyanın en dar ticaret sokağı olarak biliniyor.
Dükkanların küçük ve yakın olmasıyla birlikte, Ahilik geleneğinin yaşatılmasına büyük katkı sunan sokakta 29 dükkân bulunuyor. Arnavut kaldırım taşları ile özenle döşenen arasta, yaklaşık 1 yıl süren restorasyon çalışmalarının ardından ilk günkü görünümüne kavuşarak geçtiğimiz yıl yeniden turizme açıldı.
Kenti ziyaret eden turistlerin uğrak noktalarından biri olan tarihi sokakta, birbirinden farklı renkte kapılar ve sokağın üzerine boylu boyunca uzanan asma ağaçları, ziyaretçileri kendisine hayran bırakmaya devam ediyor.
Haber/Fotoğraf: Enes ÖZCAN
4- TÜRKİYE’NİN EN DAR SOKAĞI KAHRAMANMARAŞ’TA
https://www.antalyasonhaber.com/turkiyenin-en-dar-sokagi-kahramanmarasta-214174h.htm
Kahramanmaraş'ta iki kişinin yan yana yürüyemediği, Türkiye'nin en dar sokağı görenleri hayrete düşürüyor.
Kahramanmaraş'ta iki kişinin yan yana yürüyemediği, Türkiye'nin en dar sokağı görenleri hayrete düşürüyor.
On iki şubat ilçesi Karamanlı Mahallesi'nde bulunan 40014. Sokak, çarpık kentleşme sonucunda dar bir alana kurulmuş. Yaklaşık 50 yıldır bu sokaktan geçen vatandaşlar, sokağın düzenlenmesi için yetkililerden yardım istiyor.
Mahalledeki bu arazinin geçmiş yıllarda babasına ait olduğunu söyleyen İbrahim Pakyardım, "Buralar eskiden bağdı. Babam sattı buraları. O dönem sırtı odun yüklü eşek geçse yeter diyerek yaptırmışlardı" dedi.
90 santimetrelik sokakta ise eskiden hiç yol olmadığını belirten Pakyardım, "Arsa sahipleri burada bir geçiş yeri olsun diye bıraktı. Buranın asıl ismi ise cin gediğidir. Çocuklar ışık olmadığı için buradan geçmeye korkardı. O yüzden bu ismi koymuşlar" diye konuştu.
Yılların izini taşıyan, 90 santimetrelik sokakla ilgili olarak konuşan mahalle muhtarı Ziya Çetinaslan, "Bu sokağımız Kahramanmaraş'ın en dar sokağı gerçekten, iki kişi yan yana yürüyemiyor. Bu biraz da çarpık kentleşmenin bir örneği. Maalesef bu çok acı bir gerçek. Bunu kabul etmek lazım. Burası 40014. Sokağımız, 40013. Sokak ile bağlantısı var. Biz bununla ilgili belediyemize dilekçemizi verdik. Allah korusun burada bir yangın gibi bir durum olsa mümkün değil ulaşamazlar" dedi.
Mahalle için kentsel dönüşüm kararının verildiğini belirten Çetinaslan, "Ne zaman uygulanacağı belli değil. Kış şartlarından dolayı beklemede olduğunu düşünüyorum. İnşallah bunu en kısa zamanda çözeceğiz. Şu anda burada yaşayan vatandaşlarımız hizmet alamıyorlar. En büyük sıkıntımız ise bir doğal afet, yangın gibi durumlarda buraya ulaşmak mümkün değil" ifadelerine yer verdi.
5- ADANA'NIN EN DAR SOKAĞI GÖRENLERİ ŞAŞIRTIYOR
https://www.bafrahaber.com/adana-nin-en-dar-sokagi-gorenleri-sasirtiyor--183455.html
https://www.iha.com.tr/haber-adananin-en-dar-sokagi-gorenleri-sasirtiyor-883859
Merkez Seyhan ilçesi, Kocavezir Mahallesi'nde bulunan 32056 sokak, girişi 170, ortası 150 santimetrelik eni ve 25 metrelik uzunluğuyla dünyanın en dar sokakları arasında yer alıyor. Sokakta ise 15 evde yaklaşık 50 kişi oturuyor. Sokakta oturanlar mahallelerinden ne kadar memnun olsalar da sokağın darlığından şikayetçi. Bazı vatandaşlar ise kentin en dar sokağına gelerek fotoğraf çekiyor.
"Sosyal mesafeyi zor sağlıyoruz"
Sokakta 10 yıldır oturan Serkan Bostancı, “Aslında çok yaşadığımız zorluk yok ama eşya taşırken zorlanıyoruz. Korona virüse karşı da sosyal mesafeyi burada zor sağlıyoruz. Sokakta yeni kimse yok. Hep yıllardır burada oturanlar var. Bir de son dönemde Suriyeliler gelip oturmaya başladı” diye konuştu.
Necmiye Yılmaz isimli vatandaş ise sokağın darlığından şikayet ederek, “Burada kiracıyım. Çok zorluk çekiyoruz. Çok dar. Ben de başka yerde oturmak isterim. Belediye geldi burayı çekti, bilgileri aldı ve gitti. Kentsel dönüşüme gitmesini isterim. Korona virüs de var, sosyal mesafeyi korumaya çalışıyoruz. Buranın esas oturanları hep öldü şimdi onların çocukları veya torunları oturuyor. Yer güzel ama evler çok kötü” ifadelerini kullandı.
Umutcan İşledici- Elif Ayşenur Bay
6- ERMENEK’İN EN DAR SOKAĞI DA VAR
Evet sadece sokaktan evleri olanlar geçiyor. Misafirliğe gelenler tek sıra halinde sokaktan geçerek ulaşacaklara eve varabilirler. 120 santim genişliğinde, 20 metre uzunluğunda Taş Çeşme Sokak burası.
Başkaları için önem arz etmeyebilir, yörenin tanıtılması için bence kayıta alınması gerekir. Biraz ileri gidelim; bu sokağı görebilmek için turizm açısından turlar düzenlenebilir.
Karamanoğulları Beyliğinin ilk kuruluş yerinde olması bu sokağın değerini bir kat daha artırıyor bence. Tarih sahnesinde 640 seneye yakın varlığını hissettirmiş ve bünyesinden 5 Beylik, 1 Yarı Devlet, 1 Hakanlık Çıkmış bir Anadolu beyliğinden bahsediyorum.
Bu sokağın 23-30 metre ilerisinde yine başka hiçbir yerde göremeyeceğiniz, 1923 yılında tamir edilerek günümüze ulaşmış bir sokak çeşmesi var ki bir başka değer. Duvarında Türklerin “Çolpan Yıldızı” aynı taşa iki defa işlenmiş. Bizlerin Davut Yıldızı veya Süleyman Mührü diye tabir ettiğimiz ALTI KÖŞELİ YILDIZ sizlere selam eviriyor. Taşa işlenmiş bu altı köşeli yıldızı Karamanoğulları flamalarında, mezar taşlarında kullanmışlardır. Sadece Karamanoğulları değil; Kırım Türkleri, Peçenekler, Candaroğulları, Teke Beyliği ile birçok beylikler flamalarında/bayraklarında/mezar taşlarında da kullanmışlardır.
Ermenek’e gelince başka hiçbir yerde göremeyeceğiniz bu tarihi dokuyu görmeden geçmek, buranı tarihi kokusunu hissetmeden gitmek olmaması lazım.
Haber ve fotoğraf: Şerafettin GÜÇ