GÖZYAŞI ÇEŞMESİ Her şey Kırım Hanı Kırım Giray Han’ın haremine yeni getirilen DİLARA BİKEÇ / (MARİA POTOCKA) adında “LEH” asıllı genç bir cariyeye görür görmez âşık olmasıyla başlar.     MARİA, Kırım Hanının aşkına karşılık veremeden hastalanır, günden güne eriyip biter ve çok geçmeden vefat eder. Bir rivayete göre haremindeki diğer kadınların bu büyük aşkı kıskandıkları için Dilara/Maria’yı zehirledikleri iddia edilir. Bir diğer rivayete göre ise Maria’ya âşık olan Giray Han, haremindeki gözdesi ZAREMA’yı ikinci plana itmiştir. Kıskançlık yüzünden Zarema Dilara/Maria’yı öldürür. Bunu duyan Giray Han da Zarema’yı öldürür. Giray Han öylesine üzülür ve kederlenir ki Dilara/Maria’ya olan aşkını ölümsüzleştirmek için bir eser yaptırmak ister. En iyi heykel tıraşlarına ağlayan bir heykel yapmalarını emreder. Kırımlı/Bahçesaraylı bir taş ustası ise bunun yerine bir çeşme yapmayı önerir.   Bir rivayete göre ise İranlı sufi mimar ve ressam Ömer bu amaçla Kırım’a çağrılır. Giray Han ustaya “Bana öyle bir eser yap ki kederimi dünya bilsin!” “Dünya durdukça bu çeşme de benim gibi ağlasın” der. Usta da, mermere acıyı ve yası ölümsüzleştiren bu keder abidesini oyar. Böylece şiirlere konu olan ve dillere destan bu çeşme ortaya çıkar. 1764 Çeşmenin üstündeki desenler ve süslerin anlamları da çeşmenin yapılış hikâyesini destekler mahiyettedir. Tam orijinali burada ki. Şerafettin GÜÇ   Not..: Çeşmenin yanında ki açıklamadan alıntıdır.